Gugelhupf

In Nederland weten wet het zeker: 'tulband' is een typisch Nederlandse cake. Eehm, sorry, maar typisch Nederlands? In Duitsland heet zo’n tulband een Gugelhupf. En waarschijnlijk omdat de Elzas in het verleden bij Duitsland hoorde, noemen de Fransen de tulband een Kougelhopf Alsacien. En daarnaast is de Tulband breed bekend door heel Europa: Oostenrijk, Zwitzerland, Hongarije (kuglóf), Kroatië, Servie (kuglof), Roemenië (guguluf), Tsjechië en Slowakije (bábovka) in Polen (babka), in Macedonië (куглоф – omgezet in ‘ons Latijns schrift’: kuglof) (Bron: Wikipedia).

Wat zeker heel specifiek is voor Nederland is het gebruik van het woord ‘cake’. In het Nederlands is een tulband een typisch voorbeeld van een cake, want gemaakt van boter, bloem, suiker en eieren - meestal in gelijke verhoudingen. En elk gebak dat van die ingrediënten wordt gemaakt heet in Nederland ‘cake’. Terwijl in de Engelse taal elk soort gebak een ‘cake’ kan heten. Maar wat meer opmerkelijk is dat de Nederlanders deze cake net als de Engelsen, en Duitsers een soort hoed noemen. Tulband in het Nederlands, Turban in het Engels en ‘Gugel’ (hoed) en ‘-hupf’ (een variant op het Duitse ‘Hefe’ of gist). Dat brengt ons op de hilarische legende dat de Drie Koningen, nadat zij een bezoek aan de baby Jezus hadden gebracht, naar de Elzas gingen. Zij werden daar verwelkomd met gebak in de vorm van hun hoofddeksels (tulbanden). Stel je voor dat je naar Frankrijk gaat met een pet op en je wordt binnengehaald met een taart in de vorm van je pet.

In heel Europa wordt een tulband of gugelhupf gebakken op feestdagen, bijvoorbeeld verjaardagen, kerstmis of oud jaars avond. De manier waarop het wordt gemaakt verschilt nog wel eens. Sommige Duitse recepten gebruiken een vorm van gist, waardoor het eerder een broodachtige cake wordt (vergelijkbaar met de Italiaanse ‘panettone’). In Nederland wordt het gemaakt op een variant op het zogenaamde ‘Moskovisch gebak’ (gebak van Moskou – volgens zeggen ontwikkeld voor de Tsaar van Rusland). In het Engels wordt zo’n gebak ‘biscuit’ genoemd – iets wat weer op geen enkele manier te maken heeft met het Nederlandse beschuit – en zelfs ook weer niet echt met Moskovisch gebak.

Om 'Moskovisch gebak' te maken worden de eieren eerst gesplitst en afzonderlijk geklopt (met suiker in het eigeel). Daarna wordt gesmolten, maar niet warme boter en bloem toegevoegd aan het eigeel en wordt deze mix voorzichtig in het geklopte eiwit gevouwen. Als we het Engelse 'biscuit' willen maken dan worden de eieren in zijn geheel geklopt met suiker en wordt daar bloem aan toegevoegd. Het resultaat is dat Moskovisch gebak meer korrelig en vochtig is dan het verfijndere maar drogere biscuit deeg.

Blijft voor mij de vraag of Engelsen voor datgene wat wij Moskovisch gebak noemen ook nog een specifiek naam hebben. Mijn woordenboek zegt ‘Angel food cake’ maar omdat ‘Angel food cake wordt gemaakt zonder boter kan dit niet de juiste vertaling zijn. Of het moet dan ‘Angel food cake without butter’ zijn. Als iemand het weet, mag die het zeggen.

#Cake #Icing #Gugelhupf #Tulband